Jarne Froyen

Afgelopen week las je in alle kranten dat het taalniveau van de Vlaamse jongeren er drastisch slecht aan toe is. Taalrichtingen zijn op de schoolbanken in het middelbaar en hoger onderwijs steeds minder populair en de Nederlandse woordenschat van jongeren wordt beperkter. Dit heeft vanzelfsprekend ook invloed op het leren van vreemde talen.

Het Nederlands taalniveau van Vlaamse jongeren

Het thema taalkennis bij studenten in het hoger onderwijs werd aangeboord naar aanleiding van een tweet van Toon Vanheukelom. Hij is onderzoeker aan de faculteit economie aan de KU Leuven. Toon tweette dat zijn thesisstudenten moeite hadden met het schrijven van volzinnen, de structuur van een tekst en zelfs het gebruik van tijden. Andere professoren en lectoren uit het hoger onderwijs traden hem snel bij.

“Ik geef vaak werkstukken terug met de boodschap dat ik ze niet heb kunnen lezen, omdat de spelling zo erbarmelijk is.” -Martin Valcke UGent

We moeten de Vlaamse jeugd dus opnieuw leren schrijven. De woordenschat moet uitgediept worden, opdat jongeren meer variatie in zinnen kunnen steken en zich in het algemeen ook beter kunnen verwoorden.

Ook vreemde talen delen in de malaise

Niet enkel het Nederlands gaat erop achteruit bij de jongeren. Talenrichtingen zijn steeds minder populair in middelbare scholen. Toch heeft de kennis van een tweede of derde taal veel voordelen, zoals bij het zoeken naar een job. Steeds vaker wordt later naar een taalcursus of bijscholing gegrepen om een taal te leren voor een specifieke functie.

De verlaagde interesse voor en kennis van de Nederlandse taal bepaalt mede het taalniveau in een andere taal dan de moedertaal. Iemand met een beperkte woordenschat en talenkennis in het Nederlands, zal ook moeilijker teksten en zinnen kunnen vormen in een vreemde taal.

 

Het beeld neemt het over van de tekst

Een grote oorzaak van het lagere taalniveau, is de verandering in cultuur. We nemen op een andere manier informatie op dan pakweg tien jaar geleden. Waar we vroeger de krant lazen, scrollen de jongere generaties nu door een nieuwsapp of een sociaal medium. Waar we vroeger een boek lazen, kijkt men nu naar Netflix of YouTube. Alles moet razendsnel gaan in onze hogesnelheidsmaatschappij. We willen alles weten, en we willen dat nu.

 

De invloed van het Engels op ons taalniveau

Er sluipen steeds meer Engelse (leen)woorden in onze Nederlandse taal via allerlei filmpjes, hypes en memes. Er ontstaat een nieuwe vorm van Nederlands met een beperktere Nederlandse woordenschat, aangevuld met Engelse termen en uitspraken. Waarom eigenlijk? Klinkt random dan zoveel beter dan willekeurig? Is oh my god, behalve fonetisch misschien, iets anders dan hemeltjelief?  De dominantie van het Engels in de media speelt ongetwijfeld een rol. Je praat wat en zoals je hoort praten. Zo werkt taal nu eenmaal.

 

Wat nu met het taalniveau van jongeren in Vlaanderen?

Over wat er juist moet gebeuren om het taalniveau van de Vlaamse jongeren weer op te krikken, kan gediscussieerd worden. Dat er íets moet gebeuren, is echter overduidelijk. We moeten veel meer zorg dragen voor onze moedertaal en haar correct leren gebruiken. De rijkdom van onze eigen moedertaal, het Nederlands, is een stuk cultureel erfgoed om te koesteren. Vreemde talen zijn nuttig en een sociale en economische troef voor ons allen. Ze mogen daarom best weer gepromoot worden en aan populariteit winnen. Niet enkel in het hoger onderwijs, maar ook in het middelbaar-, lager- en, wie weet, zelfs in het kleuteronderwijs.